Amateka atavugwaho rumwe ya Pierre Nkurunziza wahoze ayobora u Burundi umaze imyaka 5 apfuye

_112838070_nkurunzizaakirikubutegetsi

Kuwa 8 Kamena 2020, igihugu cy’u Burundi cyatangiye icyumweru cy’amarira n’icyunamo, nyuma y’inkuru y’akababaro k’uwari Perezida wacyo, Pierre Nkurunziza, wari witabye Imana. Uyu mugabo wari umaze imyaka irenga 15 ayoboye igihugu, yasize amateka akomeye—abayoboke be bamufataga nk’intwari, mu gihe abandi bamushinja kuba umwe mu bategetsi batigeze bumva ijwi ry’abaturage.

Mu gihe hibukwa imyaka itanu ishize atabarutse, ni ngombwa kongera gusubiza amaso inyuma, tukareba uwo yari we: mu buzima busanzwe, mu nzira y’ishyamba yamugejeje ku butegetsi, ndetse no mu mateka ya politiki ye yuzuyemo impaka n’amakimbirane.


Ubuzima bwite: Umwarimu, umukinnyi w’umupira n’umugabo w’umunyamasengesho

Pierre Nkurunziza yavukiye i Ngozi mu 1964. Yabaye umwarimu wa kaminuza, umwarimu w’imyitozo ngororamubiri ndetse anamenyekana nk’umukinnyi w’umupira w’amaguru. Yari azwiho gukunda siporo no gusenga. Aho yayoboreye igihugu, yagiye azana imvugo ihamya ko “Imana ni yo yabimushyizemo”, bikaba byaragaragazaga uburyo politiki ye yari ishingiye ku musingi w’iyobokamana.

Yari umugabo wubatse, afite abana batanu. Umugore we, Denise Bucumi Nkurunziza, nawe yamamaye cyane mu bikorwa byo kwamamaza indangagaciro z’umuco n’iyobokamana. Babanye mu buryo butaranzwe n’inkuru z’imyitwarire mibi, ahubwo bashishikarizaga rubanda kugira ukwemera gukomeye.


Ubuzima bwo mu ishyamba: Intambara yamugejeje ku butegetsi

Mu myaka ya 1990, u Burundi bwanyuze mu bihe bikomeye by’intambara y’abenegihugu. Nkurunziza yinjiye mu mutwe wa CNDD-FDD nyuma y’uko se yicwa mu mwaka wa 1972 mu bwicanyi bwagabwe ku ba Tutsi n’aba Hutu. Ibi byamuteye kwinjira mu rugamba yizera ko azabasha kuzana impinduka.

Yari umwe mu bayobozi bakomeye mu gisirikare cya CNDD-FDD, ndetse yamenyekanye nk’umunyamurava. Nyuma y’amasezerano y’amahoro ya Arusha, yagiye aza ku isonga mu buyobozi bwa politiki, aza kuba Perezida wa Repubulika mu 2005 ubwo ishyaka rye ryatsindaga amatora.


Imyaka 15 ku butegetsi: Impinduramatwara n’impaka

Mu gihe yari ku butegetsi, Nkurunziza yaharaniye ko igihugu gisubira mu ituze. Yashyize imbere gahunda zo kuzahura ubuhinzi, kubaka ibikorwa remezo no guharanira ko u Burundi butagendera ku nkunga y’amahanga.

Ariko ku rundi ruhande, amateka ye yagiye arangwa n’impaka zikomeye. Umwanzuro yafashe mu 2015 wo kwiyamamariza manda ya gatatu, wateje imyigaragambyo y’akarere kose, ndetse n’abantu benshi barapfa, abandi barahunga. Abatavuga rumwe na we bamushinjaga kwica demokarasi, gufunga abanyamakuru, gukandamiza abatavuga rumwe n’ubutegetsi no gukoresha igitugu.

Imiryango mpuzamahanga irimo Loni n’Umuryango wa Afurika y’Iburasirazuba yagiye imusaba kureka kwiyamamaza, ariko we yavugaga ko manda ya mbere atari yayitorewe n’abaturage mu buryo busanzwe kuko yari yaratoranyijwe n’Inteko Ishinga Amategeko, bityo akabona afite uburenganzira bwo kongera kwiyamamaza.


Urupfu rudasobanutse, n’icyuho yasize

Pierre Nkurunziza yapfuye ubwo yari agiye gusimburwa na Évariste Ndayishimiye, wari umaze gutorerwa kumusimbura muri manda nshya. Leta yatangaje ko yazize “uburwayi butunguranye”, ariko hari impuha zagendaga zivuga ko ashobora kuba yarazize COVID-19, nubwo bitigeze byemezwa n’inzego zemewe.

Urupfu rwe rwashenguye bamwe, rucogoza abandi, ariko byarushijeho kugaragaza uburyo ubuyobozi bwe bwari bufite inkomoko ku mbaraga z’ikirenga zo kumwizera cyangwa kumutinya. Nubwo atari agihari, inkovu z’ayo mateka ntizirasibangana.


Umusozo: Umurage usigaye hagati y’ibitekerezo bibiri

Kuri bamwe, Nkurunziza azahora yibukwa nk’umuyobozi wagiriye igihugu icyerekezo cy’umutekano, ukunda Imana kandi wagaragaje ko Afurika ishobora kwiyobora itagombye guhora yizeye amahanga. Kuri abandi, azahora ari ikimenyetso cy’umuyobozi wagaragaje igitugu, wihaye ububasha butari ngombwa kandi wateje akaga gakomeye mu gihugu cye.

Uyu munsi, hashize imyaka itanu atabarutse, ariko ibitekerezo bitandukanye ku buzima n’ubuyobozi bwe biracyakomeza guca ibintu mu Burundi no hanze yabwo. Ibyo yakoze, ibyo yavuze, ndetse n’uko yayoboye igihugu cye, byose bikomeza kwibazwaho n’abashakashatsi, abanyapolitiki n’abaturage basanzwe.

Kandi uko imyaka igenda ishira, amateka ni yo azagena uko azibukwa burundu: nk’intwari y’ikirenga, cyangwa nk’umuyobozi wagize amahirwe yo kuyobora igihugu mu bihe bikomeye ariko ntabashe guhuza Abarundi.

© igicumbinews.co.rw – Inkuru yateguwe na Bizimana Desire