Perezida Kagame yavuze isomo rikomeye u Rwanda rwakuye kuri Jenoside yakorewe abatutsi

Perezida wa Repubulika y’u Rwanda, Nyakubahwa Paul Kagame, yagaragaje isomo rikomeye u Rwanda rwize nyuma ya Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, ubwo isi yose yacecetse, ikaruca ikarumira. Ibi yabivugiye mu kiganiro cy’ingenzi yagejeje ku bitabiriye Inama Mpuzamahanga ya Astana (Astana International Forum – AIF2025), ibera muri Kazakhstan, tariki ya 28 Gicurasi 2025.
Mu ijambo rye ryumvikanyemo ubutumwa bukomeye ku kwigira, kunga ubumwe no kubaka igihugu gishingiye ku bwitange bw’abaturage, Perezida Kagame yagize ati:
“Igihe Jenoside yakorerwaga mu gihugu cyacu, isi yose yahisemo kutureba ntigire icyo ikora. Iryo ni isomo rikomeye twize. Twahise dutangira kwiyubaka, dushyira hamwe, buri wese atanga uruhare rwe, dutangira no kubaka icyizere hagati yacu n’inzego zacu. Ibyo ni byo byatumye dushobora kugira inzego zibereye abaturage, zibakorera.”
Yongeyeho ko n’ubwo u Rwanda rwahisemo kwiyubaka, rutigeze rwigunga cyangwa rureka gufatanya n’amahanga:
“Ibi ntibyabujije ko dukorana n’isi yose. Twahawe ubufasha n’inshuti n’abafatanyabikorwa benshi. Ariko ubwo bufasha ntibwari kugira icyo bumara iyo tuba tudashyize hamwe ubwacu, tutiyubakira.”
Iri jambo ryakiriwe neza n’abitabiriye inama, cyane cyane kubera uko ryerekana uburyo u Rwanda rwahindutse igihugu gishingiye ku mahame yo kwigira, kubaka ubushobozi bw’inzego zarwo, no guharanira iterambere rirambye rishingiye ku baturage.
Uruzinduko rwashimangiye umubano n’ubufatanye hagati ya Kazakhstan n’u Rwanda
Perezida Kagame yari yitabiriye AIF2025 ku butumire bwa Perezida wa Kazakhstan, Kassym-Jomart Tokayev. Uruzinduko rwe rwabaye n’umwanya wo kongera gushimangira umubano hagati y’ibihugu byombi.
Mu bikorwa byaranze urwo ruzinduko:
Perezida Kagame yagiranye ibiganiro byimbitse na mugenzi we wa Kazakhstan, bigamije gushimangira ubufatanye mu bukungu, ikoranabuhanga, ubwikorezi n’uburezi.
Hasinywe amasezerano y’ubufatanye mu by’ubucuruzi no koroshya ishoramari hagati y’abashoramari bo mu Rwanda n’abo muri Kazakhstan.
Perezida Kagame yasuye ikigo gikomeye cy’ikoranabuhanga cy’i Astana, aho yagaragaje ko u Rwanda rwifuza gukomeza guteza imbere urwego rw’ikoranabuhanga nka moteri y’iterambere.
Umubano w’u Rwanda na Kazakhstan ukomeje kwaguka
U Rwanda na Kazakhstan bisangiye ubushake bwo kwagura imikoranire mu nzego zinyuranye. Ibihugu byombi bifite aho bihuriye mu ndangagaciro z’ibanze zirimo kwigira, kwimakaza amahoro, no guteza imbere ubukungu bwabyo bushingiye ku baturage.
Kazakhstan ni kimwe mu bihugu bikomeye muri Aziya yo hagati mu bijyanye n’ingufu, inganda, n’ikoranabuhanga. U Rwanda, ku rundi ruhande, ruragenda ruba igicumbi cy’iterambere ryihuse muri Afurika, ndetse rufite icyerekezo cyo kuba urwego rw’ubucuruzi mpuzamahanga ku mugabane.
Uruzinduko rwa Perezida Kagame muri Kazakhstan ntirwasize inyuma ibikorwa byo guhuza urubyiruko, ubukerarugendo, ndetse no gufungura amahirwe y’isoko hagati y’Afurika n’Aziya binyuze mu bufatanye bw’ibi bihugu byombi.
Ijambo Perezida Kagame yavugiye i Astana ryibutsa ko iterambere rishingira ku bushake bw’abaturage n’ubuyobozi bufite icyerekezo. U Rwanda rwabaye urugero rukomeye rw’uko igihugu gishobora kwiyubaka, kigatera imbere, n’ubwo cyari cyarashegeshwe n’amateka mabi.
Uyu munsi, u Rwanda n’amahanga nka Kazakhstan barashimangira ko ubufatanye bugamije inyungu rusange bushoboka, ariko bukagira akamaro iyo bushingiye ku bwigenge no ku kwiyubakira imbere.