Iby’amakuru avuga ko Amerika irimo gusaba u Rwanda gukura ingabo muri RDC mbere y’uko hasinywa amasezerano y’amahoro

mozambique_rwanda

 

Amerika irasaba u Rwanda gukura ingabo muri RDC mbere y’uko hasinywa amasezerano y’amahoro: Aho ibiganiro bigeze, uko ibihugu byabyakiriye, n’ibibazo by’intambara yo mu Burasirazuba bwa Congo

IgicumbiNews.co.rw

Leta Zunze Ubumwe za Amerika iri gukoresha uburyo bw’imbaraga zayo za dipolomasi mu gushakira umuti urambye intambara imaze imyaka myinshi mu Burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC), aho igaragaza ko igisubizo cy’ingenzi ari uko u Rwanda rukura ingabo zarwo n’intwaro muri Congo mbere y’uko impande zombi, ari rwo na RDC, zisinya amasezerano y’amahoro.

Nk’uko bitangazwa na Reuters, iyi gahunda ya Amerika ishingiye ku nyandiko y’amasezerano y’amahoro (draft peace agreement) itarimo italiki, ariko yemejwe n’abadipolomate bane ko yanditswe n’abakozi ba Leta ya Amerika. Iyo nyandiko ivuga ko u Rwanda rugomba gukura ingabo zarwo, intwaro n’ibikoresho bya gisirikare byose ku butaka bwa Congo mbere y’uko hasinywa aya masezerano.

Aya masezerano mashya arasumba kure amasezerano y’intego y’impande zombi yasinywe mu kwezi kwa Mata, aho u Rwanda na RDC byemeye “guhana icyubahiro ku bwigenge bw’ibihugu byombi”. Ubu Amerika irifuza ko amasezerano nyirizina azashyirwaho umukono mu gihe kitarenze amezi abiri, nubwo ibi byahuriranye n’akajagari kamaze igihe kirekire muri kariya karere.

Ibikubiye mu masezerano y’amahoro ari gutegurwa

Amakuru ya Reuters agaragaza ko mu nyandiko y’amasezerano y’amahoro harimo ibi bikurikira:

  1. Gukurwaho kw’ingabo z’u Rwanda muri Congo – Rwanda rutegekwa gukura ingabo, intwaro n’ibikoresho bya gisirikare ku butaka bwa RDC mbere y’iyemezwa ry’amasezerano. Ibirego rwakomeje guhakana.
  2. Kwirinda gushyigikira imitwe yitwaje intwaro – Ibihugu byombi birasabwa guhagarika inkunga iyo ari yo yose ihabwa imitwe yitwaje intwaro ikorera mu karere.
  3. Gushyira imbere ubusugire bw’ibihugu – Hazahabwa agaciro ibijyanye no kutivanga mu miyoborere y’igihugu cy’igituranyi.
  4. Gushyiraho itsinda rihuriweho ryo kugenzura iyubahirizwa ry’aya masezerano.

Uko ibihugu bitatu byabyakiriye

Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC) yakiriye aya masezerano nk’intambwe ikomeye. Abategetsi bayo bavuga ko igihe cyari kigeze ngo u Rwanda rusabe imbabazi no gukura ingabo zarwo muri Congo. Umuvugizi wa guverinoma ya RDC yavuze ko “byibura Amerika yongeye kwerekana ko ishishikajwe no kurandura ikibazo cy’u Rwanda gishyigikira M23.”

Rwanda, binyuze mu mvugo z’abayobozi barwo, basabye ko mbere na mbere ikibazo cya FDLR gikemurwa, rikanamagana ibirego byo gushyigikira M23. Umuvugizi w’Ingabo z’u Rwanda, Brig Gen Ronald Rwivanga, aherutse gutangaza ko FDLR zigizwe n’abarwanyi bagera hagati ya 7,000 na 10,000, bari muri RDC mu bihe bitandukanye bakomeje kugaba ibitero k’u Rwanda, by’umwihariko mu turere twa Rubavu na Nyabihu. Yagize ati: “Niba dushaka amahoro nyayo, ntidushobora gusuzugura ikibazo cya FDLR kuko ni yo soko y’intambara.”

Leta Zunze Ubumwe za Amerika, nk’umuhuza, ivuga ko ifite inyungu mu gutuza akarere k’Afurika y’Iburasirazuba, ko kandi ikomeje gushyiraho imbaraga kugira ngo amasezerano agerweho vuba. Umwe mu badipolomate b’Amerika yagize ati: “Nta mahoro azashoboka mu gihe impande zombi zidashira amakenga, ariko gutandukanya ingabo n’abaturage ni intambwe y’ingenzi.”

Umuzi w’intambara mu Burasirazuba bwa Congo

Intambara muri Burasirazuba bwa Congo ifite imizi ikomeye mu mateka. Nyuma ya Jenoside yakorewe Abatutsi mu Rwanda mu 1994, abasirikare n’interahamwe benshi bahungiye muri Congo, aho baje kwihuriza mu mutwe wa FDLR. U Rwanda ruvuga ko FDLR ari umutwe w’iterabwoba ukomeje gushaka guhungabanya umutekano warwo.

RDC, ku rundi ruhande, ishinja u Rwanda gushyigikira umutwe wa M23, ufite ibirindiro bikomeye muri Kivu y’Amajyaruguru, kandi ushobora kuba ufite intwaro ziremereye ziva mu Rwanda. Ibi u Rwanda rwabihakanye kenshi, ruvuga ko nta ngabo zarwo ziri muri RDC, n’ubwo imibare ya Loni na raporo z’amahanga zivuga ibinyuranye.

Mu minsi yashize, umutwe wa M23 wafashe ibice byinshi birimo n’imijyi y’ingenzi ya Goma, Bukavu, Rutshuru na Bunagana, ndetse unenga ubutegetsi bwa RDC uvuga ko bunengwa n’abenegihugu ubwabo.


Amerika yihaye igihe cy’amezi abiri ngo impande zombi, u Rwanda na RDC, zisinye amasezerano y’amahoro arambye. Ariko ibigomba kubanza kubahirizwa birimo gusaba u Rwanda gukura ingabo zarwo muri Congo, guhashya imitwe yitwaje intwaro irimo FDLR, ndetse n’ukwiyemeza kutazongera gufasha imitwe nka M23 cyangwa Mai-Mai. 


IgicumbiNews.co.rw