Afurika y’Epfo: Abahungu 39 bishwe n’imihango gakondo yo gusiramurwa n’abandi benshi baramugara

markup_99898

Igicumbi News | Kanama 2025

Mu duce tumwe na tumwe two muri Afurika y’Epfo, imihango gakondo yo gusiramura abahungu yahindutse isoko y’amarira n’agahinda, nyuma y’uko abana 39 bapfuye, abandi benshi bagakomereka bikabije kugeza n’ubwo bamwe basigaye bafite ubumuga budakira.

Iyi mihango ya kera, yemerwa nk’inzira yinjiza umwana mu rwego rw’abagabo, ikorerwa mu ibanga rikomeye, aho abahungu bajyanwa ahantu hatandukanye n’imijyi—akenshi mu mashyamba cyangwa ku misozi—bagatandukanywa n’imiryango yabo. Aho, basiramurwa (bakebwa agahu ko ku gitsina k’inyuma) hakoreshejwe ibikoresho bya gakondo, bakanigishwa imyitwarire n’indangagaciro z’ubugabo n’umuco w’abo bavukamo.

Ibibazo bivuka iyo iyo mihango ikorwa n’abantu batabifitiye ubumenyi. Benshi mu bayobora ibyo bikorwa ntabwo ari abaganga, ntibanakoresha ibikoresho byuzuye isuku cyangwa bikorewe kwa muganga. Ibi bikunze kuvamo ibibazo bikomeye: gutakaza amaraso menshi, kwandura indwara, gutakaza imyanya ndangagitsina, ndetse nk’uko byemejwe, bamwe bahita bapfa.

Amakuru yemeza ko abahungu 39 bamaze guhitanwa n’iyi mihango muri uyu mwaka wonyine, abandi benshi bakaba bari kwitabwaho n’ibigo nderabuzima byo mu bice by’icyaro. Imiryango y’ababuze abana babo, kimwe n’iy’abana bamugaye, iratabaza isaba ko leta ifata ingamba zikomeye zo gukumira ibi byago.

Umubyeyi umwe yagize ati: “Umwana wanjye yari afite imyaka 15, baramujyanye mu gace k’amashyamba, tumva ko ari mu nzira yo kuba umugabo. Nyuma y’iminsi mike, batuzaniye umurambo we.”

Ubwo buryo bwa gakondo bushyirwa mu bikorwa n’abantu bita “abakebwa”, bamwe baba barabukozemo imyaka myinshi ariko badafite ubumenyi mu buvuzi. Leta ya Afurika y’Epfo imaze imyaka isaba ko gusiramura byakorwa n’abaganga, ariko mu bice byinshi by’icyaro, abaturage baracyinangira kubera igitutu cy’umuco.

Amashyirahamwe yita ku buzima bw’abana n’uburenganzira bwabo, aravuga ko imihango nk’iyi ikwiye kwitabwamo n’ubuyobozi bw’igihugu, kandi ko hagomba kwemezwa amabwiriza yo kurengera ubuzima bw’abana—kabone n’iyo yaba ari mu rwego rw’umuco.

Kugira ngo umuco udahitana ubuzima, hashakwa uburyo buhuza gakondo n’ubuvuzi bugezweho. Ubuzima bw’umwana bugomba kuza imbere ya byose, kandi igihugu cyose gifite inshingano zo kuburengera.